Xương Móng Là Gì? Cấu Tạo, Chức Năng Và Các Thông Tin Liên Quan

Xương móng có hình dạng hơi giống móng ngựa và đóng vai trò quan trọng trong cơ thể con người. Xương này nằm ở phía trước và giữa cổ, giữa cằm và sụn tuyến giáp. Để hiểu rõ hơn về cấu tạo, chức năng cơ quan này, hãy đón đọc ngay bài viết sau đây của VNMedipharm.

Xương móng là gì?

Xương móng là một đoạn xương có hình vòng cung giống như móng ngựa. Xương nằm ở trước và đường giữa cổ, giữa sụn tuyến giáp và cằm. Ở phía trước hai bên của xương nằm ngang bằng với xương hàm, ở phía sau là đốt sống cổ thứ ba. Từ vị trí nghỉ, xương móng có thể tiến hoặc lùi, di chuyển lên trên hoặc xuống dưới nhờ các cơ gắn vào xương.

Không giống với những cấu trúc bình thường của các xương trên cơ thể, xương móng liên kết xa với những xương khác thông qua dây chằng và các cơ. Các cơ từ phía trước, phía sau và phía dưới của nó cố định cơ ức đòn chũm, đồng thời hỗ trợ những chuyển động của lưỡi và việc nhai nuốt. Ngoài ra xương móng tạo ra sự gắn kết với các cơ ở lưỡi, miệng, yết hầu, nắp thanh quản ở phía sau và thanh quản ở dưới.

Cấu tạo giải phẫu xương móng

Xương móng gồm hai cặp sừng đó là sừng lớn và sừng nhỏ, cùng với một phần thân xương ở trung tâm. Cụ thể như:

Thân xương

Phần thân xương là phần trung tâm của xương móng, bao gồm:

• Phía trước: Xương có hình dạng lồi, hướng lên trên và phía trước.
• Nửa trên: Đối với nửa trên, phần thân được cắt ngang bởi một đường gờ ngang, có độ lồi nhẹ hướng xuống dưới. Trong một số trường hợp đường gờ ở giữa thẳng đứng và chia thân xương thành hai nửa bên.
• Phần dưới: Đường gờ dọc phía trên của đường ngang khá rõ ràng. Tuy nhiên ở phần dưới đường gờ không rõ ràng hoặc chỉ có ràng trong 1 số trường hợp.
• Bề mặt trước: Bề mặt trước của xương móng cho phép cơ genihyoid chèn vào sườn ngang. Mép bên của cơ geniohyoid có xuất hiện một phần của cơ ức đòn chũm đính kèm.
• Dưới sườn ngang: Các cơ gồm cơ omohyoid, cơ sternohyoid và cơ mylohyoid được chèn vào phần dưới sườn ngang của thân xương.
• Phía sau: Phía sau của thân xương móng hướng ra sau và xuống dưới, bề mặt lõm và nhẵn. Có một lượng mô lỏng lẻo và thyrohyoid (màng ngược giáp) ngăn cách thân xương với nấm thanh quản. Ngoài ra còn có một túi hoạt dịch nằm giữa màng nhược giáp và thân xương.
• Phía trên: Thân xương được làm tròn, gắn với màng nhược giáp cùng với một số sợi aponeurotic của genioglossus.
• Bên dưới: Ở trung gian, cơ sternohyoidd chèn vào thân xương, một phần của cơ thyrohyoid và cơ omohyoid chèn vào phần bên của thân.

Các sừng

Xương móng có hai sừng là sừng lớn và sừng nhỏ. Hai phần này được hình thành từ mỗi bên của thân xương móng. Cụ thể như sau:

• Sừng lớn

Sừng lớn nhô ra phía sau và vượt ra khỏi đường viền bên ngoài của thân. Nó có hình dạng thuôn nhọn về cuối và dẹt từ trên xuống dưới. Ngoài ra sừng lớn cũng được coi là một bộ phận giúp kết nối với các dây chằng thyrohyoid bên.

Ở bề mặt trên, sừng lớn hơi khô ráp, gần với đường viền bên của nó. Điều này đã tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình gắn kết của các cơ. Mặt trên của sừng lớn được bám vào bởi cơ thắt hầu họng và cơ ức đòn chũm. Những cơ này xuất hiện dọc theo toàn bộ chiều dài của sừng.

Gần ngã ba của thân với các sừng có những cơ nhỏ bao gồm stylohyoid và cơ tiêu hóa chèn trước. Đến viền trung gian, màng thyrohyoid được gắn vào sừng lớn và cơ thyrohyoid chèn vào nửa trước của đường viền bên.

• Sừng nhỏ

Sừng nhỏ là bộ phận được tạo thành từ hai khối hình nón nhỏ. Các gốc của sừng nhỏ được gắn vào các góc tiếp giáp giữa thân và sừng lớn của xương móng. Ở thân, sự kết nối của nó được cố định bằng mô sợi. Ở sừng lớn, sự kết nối của nó là các khớp xương hàm riêng biệt. Những chiếc sừng nhỏ có vị trí nằm trên đường gờ ngang của thân. Đỉnh của sừng gắn với dây chằng stylohyoid, từ phía trung gian và các chondroglossus.

Bài đọc thêm:

• Xương Sườn Bị Lồi Là Gì? Có Nguy Hiểm Không? Điều Trị Thế Nào? 

Phần đính kèm cơ

Rất nhiều cơ được gắn vào xương móng, bao gồm:

Thượng đẳng

Các cơ bên trong của lưỡi, bao gồm:

• Cơ ức đòn chũm: Cơ này có hình tứ giác và khá mỏng, bắt đầu từ một bên của phần thân và trải dài đến bộ phận sừng lớn của xương móng. Cơ ức đòn chũm có hình dạng gần như thẳng đứng để dễ dàng đi vào mặt bên của lưỡi.
• Cơ genioglossus: Đây là một trong những cơ bắp nằm bên của lưỡi. Cơ này cho phép lưỡi có thể di chuyển như thè ra hoặc nhô ra.
• Cơ co thắt hầu họng giữa: Đây là một trong ba cơ thắt hầu họng. Cơ này nằm ở giữa cổ và có hình rẻ quạt.
• Cơ suprahyoid: Bao gồm 4 cơ: Mylohyoid, geniohyoid, digastricus và stylohyoid.

Trong đó cụ thể:

• Cơ mylohyoid (cơ hoành): Đây là cơ ghép nối, chạy dọc xuống xương ức từ xương hàm và hình thành sàn của khoang miệng. 
• Cơ geniohyoid: Cơ này nằm ở vị trí mặt sau của hàm dưới, bắt nguồn từ gai thần kinh thấp hơn. Nó hơi chạy về phía sau, hơi hướng xuống và gắn vào bề mặt trước của thân xương lồi.
• Cơ digastricus (cơ tiêu hóa): Đây là một cơ nhỏ nằm ở dưới hàm, thuộc nhóm cơ suprahyoid. Cơ này nằm bên dưới thân của hàm dưới, có dạng cong, trải dài từ rãnh của xương chũm đến hàm dưới.
• Cơ stylohyoid (cơ mảnh): Cơ này nằm ở phía bên và phía dưới của bụng sau thuộc cơ tiêu hóa.

Xem thêm:

• Xương Sườn Có Bao Nhiêu Cái, Cấu Tạo Và Chức Năng Của Xương 

Phần thấp nhất

• Cơ sternohyoid: Cơ này bắt nguồn từ viền sau ở điểm kết thúc trung gian của xương đòn, phần sau và phần bên của xương ức, các dây chằng  sternoclavicular sau.
• Cơ omohyoid: Cơ này nằm ở phía trước cổ, có tác dụng làm hạ thấp xương móng.
• Cơ thyrohyoid: Đây là nhóm cơ xương nhỏ, có tác dụng nâng cao thanh quản và hạ thấp xương móng.

Chức năng của xương móng

Xương móng là một bộ phận quan trọng trong khung xương, có các chức năng như sau:

• Xương móng cố định cấu trúc của hầu họng, thanh quản và lưỡi cạnh nhau để dễ dàng tạo ra sự biến đổi. Từ đó cho phép những bộ phận này chuyển động linh hoạt hơn.
• Giữ cho thanh quản treo ở phía bên dưới móng và giữ cho lưỡi nằm trên xương. Khi cấu trúc của thanh quản thấp hơn, nam giới sẽ không thể phát ra âm thanh cao hơn nữ giới và trẻ sơ sinh. 
• Truyền lực cho các cơ để việc mở hàm được dễ dàng hơn.
• Giữ cho đường thở mở trong lúc ngủ.

Đối với xương móng, lượng máu được cung cấp đến thông qua động mạch ngôn ngữ. Nó sẽ chạy từ lưỡi lên đến sừng lớn của xương. Còn đối với nhanh trên của động mạch lưỡi, nó sẽ chạy dọc theo đường viền trên còn xương móng, đồng thời cung cấp máu cho những cơ kèm theo.

Sự phát triển của xương móng

Vòm hầu thứ 2 được gọi là vòm xương móng. Vòng này được tạo ra bởi phần trên của thân và phần nhỏ hơn của xương móng. Sụn của vòm hầu thứ 3 hình thành phần dưới của thân và phần lớn hơn của xương móng. 

Những sừng nhỏ bắt nguồn từ vòm hầu thứ hai, được gọi là vòm xương móng. Trong khi đó các sừng lớn sẽ bắt nguồn từ vòm hầu thứ ba. Ngoài ra xương chũm được tạo thành và phát triển từ 6 trung tâm ở các phần sừng và phần thân.

Click đọc ngay:

• Xương Sọ Người Là Gì? Chức Năng Và Cấu Trúc Xương Hộp Sọ 

Vào cuối quá trình phát triển của bào thai, quá trình hóa xương ở giai đoạn lớn hơn sẽ bắt đầu. Trong những năm đầu sau khi sinh, quá trình hóa xương ở giai đoạn nhỏ hơn sẽ diễn ra. Đến độ tuổi trung niên sẽ có sự sự kết nối giữa bắp thịt đối với phần thân lớn hơn dạng sợi.

Những đường viền bên ngoài của phần thân nối với sừng lớn thông qua các xương đồng dạng.

Những vấn đề liên quan đến xương móng

Xương móng có chức năng quan trọng đối với hoạt động thở, nói chuyện và nuốt. Cụ thể nó truyền lực và giúp mở hàm linh hoạt, giữ cho đường thở mở trong khi ngủ.

Xương này khá cứng cáp và không dễ gãy. Chỉ khi có một tác động lực rất mạnh thì mới có thể xuất hiện các vết nứt gãy. Tình trạng này hầu như không xảy ra ở thanh thiếu niên và trẻ nhỏ do vị trí của xương, quá trình hóa xương chưa hoàn thiện hoặc xương móng vẫn còn mềm dẻo.

Chứng ngưng thở khi ngủ là hiện tượng tắc nghẽn ở phần xương móng. Bệnh lý này đặc trưng bởi hiện tượng xẹp đường thở, lặp đi lặp lại trong lúc ngủ.

Trong đó, xương móng liên quan đến sự hình thành và tăng mức độ nghiêm trọng của rối loạn. Nguyên nhân là do xương này nằm ở vị trí thấp hơn, xương có khả năng điều chỉnh những đặc tính vốn có của đường hô hấp trên.

Để điều trị chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn, một số thủ thuật đã được thực hiện với mục đích cải thiện đường thở. Thủ thuật này y học gọi là phương pháp treo xương móng.

Biện pháp chăm sóc xương móng

So với các xương khác, xương móng rất khó gãy và khó bị tổn thương. Tuy nhiên bạn vẫn cần phải tích cực chăm sóc bộ phận này. Một số biện pháp có thể giúp xương khớp được chắc khỏe và tăng tính liên kết giữa các cơ và dây chằng với nhau. Đồng thời làm giảm chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn.

Bài viết hấp dẫn khác:

• Xương Chậu Là Gì? Vị Trí, Chức Năng Và Cấu Tạo Chi Tiết 

Theo đó, người bệnh cần đặc biệt chú ý những vấn đề sau:

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý với những loại thực phẩm giàu canxi, photpho, kali, magie, protein, omega 3,…. Điều này giúp cho hệ xương khớp luôn chắc khỏe, duy trì chức năng và làm chậm quá trình lão hóa. Từ đó hạn chế được nguy cơ gãy xương và thoái hóa, giúp hoạt động thở, nuốt và nói chuyện luôn được đảm bảo. 
• Tránh sử dụng rượu bia, thuốc lá và các chất gây nghiện, bởi những chất này có thể khiến xương khớp bị yếu, làm tăng nguy cơ bị các bệnh như loãng xương, yếu xương, xương dễ gãy,…
• Ngưng sử dụng thuốc an thần bởi loại thuốc này không hề tốt cho sức khỏe xương khớp.
• Thay đổi tư thế ngủ, đồng thời nên nằm trên gối cao vừa phải để điều chỉnh xương móng nhằm hạn chế chứng ngưng thở khi ngủ. 
• Thận trọng để tránh bị va đập làm tổn thương xương móng, đặc biệt là ở người lớn tuổi.
• Có chế độ giảm cân khoa học, bởi lượng mỡ dư thừa có thể chèn ép vào xương móng làm ảnh hưởng đến cấu trúc xương, suy giảm chức năng xương khớp. 
• Mỗi ngày bạn nên uống khoảng 2-3 lít nước.
• Không nên nói to, nói nhiều hoặc mở rộng hàm quá mức.

Xương móng có chức năng quan trọng giúp cố định hầu họng, thanh quản và lưỡi cạnh nhau để chúng chuyển động linh hoạt, truyền lực cho các cơ để hàm dễ dàng mở ra, giữ cho đường thở không bị tắc nghẽn khi ngủ. Tuy nhiên một số vấn đề của xương này có thể gây ra tình trạng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn. Vì thế bạn cần áp dụng các biện pháp chăm sóc sức khỏe ngay hôm nay và đến gặp bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường về sức khỏe.