Xương Hàm Trên Được Cấu Tạo Thế Nào, Có Chức Năng Gì?

Xương hàm trên là một phần thiết yếu của cấu trúc khuôn mặt, đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng cơ bản của cơ thể như nhai, nói và hô hấp. Với vai trò hỗ trợ các răng trên, tạo thành phần lớn của hốc mắt và hốc mũi, xương hàm trên không chỉ góp phần vào việc duy trì hình dáng khuôn mặt mà còn ảnh hưởng đến chức năng tổng thể của hệ thống hàm mặt. Bài viết này của Vnmedipharm sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cấu tạo, chức năng và các vấn đề sức khỏe thường gặp liên quan đến xương hàm trên, cùng với những phương pháp điều trị hiệu quả để bảo vệ sức khỏe xương hàm.

Xương hàm trên là gì?

Xương hàm trên là một trong hai xương tạo thành phần trên của miệng. Nó là một phần quan trọng của khuôn mặt, tham gia vào việc hình thành vòm miệng, hốc mũi, sàn hốc mắt và nắn miệng. Ngoài ra, xương hàm trên còn đóng vai trò quan trọng trong việc giữ các răng trên và kết nối với các xương khác trong xương mặt và xương sọ.

Xem ngay: Cấu tạo, chức năng xương hàm dưới

Cấu tạo xương hàm trên

Cấu trúc của xương hàm trên khá phức tạp và bao gồm nhiều phần khác nhau, mỗi phần đều có chức năng riêng biệt. Các thành phần chính của xương hàm trên bao gồm:

• Thể xương: Đây là phần chính của xương hàm trên, có hình dạng như một kim tự tháp. Bên trong thể xương chứa các ổ răng, nơi các chân răng cắm vào.
• Mặt trước: Mặt trước của xương hàm trên tạo thành một phần của má, tiếp giáp với xương gò má.
• Mặt bên: Mặt bên của xương hàm trên giới hạn với hốc mũi, tạo thành một phần của thành bên hốc mũi.
• Mặt dưới: Mặt dưới của xương hàm trên tạo thành vòm miệng cứng, đóng vai trò quan trọng trong quá trình nhai và nuốt.
• Mặt sau: Mặt sau của xương hàm trên giới hạn với hốc mắt, tạo thành một phần của sàn hốc mắt.

Mối liên kết với các xương khác

• Xương trán (Frontal Bone): Được kết nối với xương hàm trên ở mỏm trán, giúp tạo thành phần trên của mũi và hốc mắt.
• Xương gò má (Zygomatic Bone): Kết nối với mỏm gò má của xương hàm trên để tạo thành phần bên của khuôn mặt.
• Xương khẩu cái (Palatine Bone): Được kết nối với mỏm khẩu cái của xương hàm trên để hình thành phần lớn của vòm miệng.
• Xương mũi (Nasal Bone): Kết nối với phần mỏm trán của xương hàm trên để tạo thành phần trên của hốc mũi.

Chức năng của xương hàm trên

Xương hàm trên (maxilla) đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc và chức năng của khuôn mặt. Chẳng hạn như:

• Hỗ trợ răng trên: Xương hàm trên chứa các ổ răng cho các răng hàm trên, hỗ trợ và giữ các răng ở vị trí của chúng. Điều này là quan trọng cho chức năng nhai và nghiền thức ăn.
• Tạo thành hốc mắt: Góp phần vào cấu trúc của hốc mắt (orbital cavity), giúp bảo vệ và hỗ trợ mắt. Xương hàm phía trên kết hợp với các xương khác như xương trán, xương gò má và xương lệ để tạo thành hốc mắt.
• Tạo thành hốc mũi: Tham gia vào việc tạo nên phần lớn của hốc mũi (nasal cavity). Điều này góp phần vào chức năng của mũi trong việc làm ấm, làm ẩm và lọc không khí khi hít thở.
• Tạo thành vòm miệng: Mỏm khẩu cái của xương hàm phía trên kết hợp với xương khẩu cái (palatine bone) để tạo thành phần lớn của vòm miệng. Từ đó góp phần quan trọng vào chức năng nhai và phát âm.

Tham khảo: Xương Quai Hàm Là Gì? Chức Năng Và Các Bệnh Lý Thường Gặp

• Hỗ trợ cấu trúc khuôn mặt: Giúp duy trì cấu trúc và hình dáng của khuôn mặt. Sự phát triển và sự ổn định của xương hàm bên trên ảnh hưởng đến sự cân đối và thẩm mỹ của khuôn mặt.
• Hỗ trợ chức năng nói và phát âm: Xương hàm trên, cùng với các xương khác của khuôn mặt, góp phần vào việc hình thành âm thanh khi nói. Vòm miệng, cấu trúc hàm ảnh hưởng đến khả năng phát âm và sự rõ ràng của giọng nói.
• Tham gia vào chức năng hô hấp: Xương hàm trên giúp tạo nên phần cấu trúc của hốc mũi, qua đó góp phần vào quá trình hô hấp bằng cách làm ấm, làm ẩm và lọc không khí khi hít vào.

Xương hàm trên không chỉ là một phần quan trọng trong cấu trúc của khuôn mặt mà còn đảm nhận nhiều chức năng thiết yếu liên quan đến nhai, nói và hô hấp. Sự khỏe mạnh và đúng vị trí của xương hàm trên rất quan trọng cho sức khỏe và chức năng tổng thể của khuôn mặt.

Các bệnh lý thường gặp

Xương hàm trên có thể gặp phải một số bệnh lý và vấn đề sức khỏe, ảnh hưởng đến chức năng nhai, nói và cấu trúc khuôn mặt. Các bệnh lý thường gặp ở xương hàm trên gồm có:

Gãy xương hàm trên

• Nguyên nhân: Gãy xương hàm trên thường do chấn thương, tai nạn giao thông, va đập mạnh hoặc các tai nạn thể thao.
• Triệu chứng: Đau, sưng tấy, bầm tím, khó khăn khi nhai hoặc mở miệng, biến dạng khuôn mặt.
• Điều trị: Có thể cần phẫu thuật để cố định xương, điều trị bằng thuốc giảm đau và kháng viêm.

Nhiễm trùng xương (Osteomyelitis)

• Nguyên nhân: Nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc nấm có thể lây lan đến xương hàm trên, thường bắt đầu từ một nhiễm trùng răng miệng hoặc vết thương.
• Triệu chứng: Đau, sưng, sốt, và có thể có mủ hoặc chất lỏng tiết ra từ khu vực nhiễm trùng.
• Điều trị: Điều trị bằng kháng sinh, đôi khi cần phẫu thuật để loại bỏ mô nhiễm trùng và làm sạch khu vực.

Đọc ngay: Vỡ xương sọ có nguy hiểm không?

U xương (Osteoma) và u ác tính

• Nguyên nhân: U xương là các khối u phát triển trong xương hàm trên, có thể là u lành tính hoặc ác tính.
• Triệu chứng: Sưng hoặc khối u trong khu vực hàm, đau, thay đổi trong cấu trúc hàm.
• Điều trị: Có thể cần phẫu thuật để loại bỏ u, điều trị thêm tùy thuộc vào loại u và mức độ lan rộng.

Rối loạn khớp cắn

• Nguyên nhân: Sự không cân đối trong sự phát triển của xương hàm trên và hàm dưới có thể dẫn đến rối loạn khớp cắn (malocclusion).
• Triệu chứng: Khó khăn khi nhai, nói hoặc cắn, có thể gây đau, khó chịu ở hàm.
• Điều trị: Điều trị bằng chỉnh hình răng miệng (niềng răng) hoặc phẫu thuật chỉnh hình hàm nếu cần.

Viêm xương khớp hàm (Temporomandibular Joint Disorder – TMJ)

• Nguyên nhân: Viêm hoặc rối loạn khớp thái dương hàm, nơi kết nối xương hàm trên với xương hàm dưới.
• Triệu chứng: Đau ở vùng hàm, khó khăn khi mở miệng, tiếng kêu khi nhai, sưng.
• Điều trị: Điều trị có thể bao gồm thuốc giảm đau, vật lý trị liệu hoặc phẫu thuật trong trường hợp nặng.

Hội chứng hô hấp ngưng thở khi ngủ (Obstructive Sleep Apnea)

• Nguyên nhân: Cấu trúc xương hàm trên có thể ảnh hưởng đến đường thở, dẫn đến ngưng thở khi ngủ.
• Triệu chứng: Ngáy to, ngưng thở khi ngủ, mệt mỏi ban ngày.
• Điều trị: Có thể cần phẫu thuật để chỉnh sửa cấu trúc hàm hoặc sử dụng thiết bị hỗ trợ hô hấp khi ngủ.

Hội chứng hàm hô (Overbite) và hàm móm (Underbite)

• Nguyên nhân: Sự không cân đối giữa xương hàm trên và hàm dưới có thể dẫn đến hội chứng hàm hô hoặc hàm móm.
• Triệu chứng: Khó khăn trong việc cắn hoặc nhai, ảnh hưởng đến thẩm mỹ khuôn mặt.
• Điều trị: Chỉnh hình răng miệng hoặc phẫu thuật chỉnh hình hàm để điều chỉnh cấu trúc.

Hội chứng xương khô (Cleft Palate)

• Nguyên nhân: Dị tật bẩm sinh trong quá trình phát triển của xương hàm trên và khẩu cái, dẫn đến một khe hở giữa khoang miệng và hốc mũi.
• Triệu chứng: Khe hở ở vòm miệng, vấn đề với ăn uống và phát âm.
• Điều trị: Phẫu thuật chỉnh sửa khe hở và điều trị bổ sung để hỗ trợ phát âm và chức năng ăn uống.

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến xương hàm trên, việc thăm khám và điều trị kịp thời là rất quan trọng. Bởi chúng sẽ góp phần ngăn ngừa các biến chứng cũng như hỗ trợ cải thiện chất lượng cuộc sống hiệu quả hơn.

Xương hàm trên đóng vai trò không thể thiếu trong cấu trúc và chức năng của khuôn mặt, ảnh hưởng đến sự cân đối và hoạt động hàng ngày của chúng ta. Hiểu rõ về chức năng và các bệnh lý liên quan đến xương hàm trên giúp bạn có thể nhận diện sớm các vấn đề và tìm kiếm phương pháp điều trị phù hợp. Hãy đảm bảo rằng bạn luôn chú ý đến các dấu hiệu bất thường và thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ xương hàm phía trên của bạn.