Đau Xương Cụt: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Đau xương cụt là bệnh lý xương khớp gây ra bởi các chấn thương bên ngoài hoặc do tình trạng xương khớp bị thoái hóa, nhiễm trùng gây nên. Bởi xương cụt có vai trò quan trọng trong việc nâng đỡ và giúp giữ thăng bằng khi ngồi nên khi xương cụt bị đau người bệnh sẽ cảm thấy vô cùng khó chịu, gây khó khăn trong các hoạt động thể chất, kể cả ngồi hoặc nằm. Vậy bị đau xương cụt có nguy hiểm không? Điều trị như thế nào? Mời bạn đọc hãy cùng theo dõi những thông tin được chia sẻ trong bài viết sau.

Đau xương cụt là gì? Có nguy hiểm không?

Xương cụt (đốt sống cụt) chính là phần xương thấp nhất trong cột sống của con người, có nhiệm vụ nâng đỡ và ổn định cột sống. Xương cụt có khả năng phối hợp với xương chậu để giúp cơ thể giữ được thăng bằng khi ngồi. Bên cạnh đó, xương này cũng hỗ trợ cơ thể, giúp các hoạt động trở nên linh hoạt và dễ dàng hơn.

Đau xương cụt chính là khi chúng ta cảm thấy đau vùng xung quanh xương cụt. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc đau nhói dữ dội, nhất là khi ngồi, nằm hoặc vận động. Thông thường, cơn đau có thể tự thuyên giảm, người bệnh chỉ cần thay đổi thói quen sinh hoạt. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nghiêm trọng thì bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện phẫu thuật loại bỏ xương cụt.

Những cơn đau vùng xương cụt KHÔNG NGUY HIỂM đến tính mạng, nhưng cảm giác đau nhói sẽ khiến người bệnh khó chịu, gây bất tiện cho các hoạt động thường ngày. Cơn đau có thể khởi phát mới hoặc trở nên nặng hơn khi người bệnh ngồi xuống, đứng lên, khi đi đại tiện hoặc vận động thể chất. Nếu không kịp thời điều trị, cơn đau có thể trở thành mãn tính, ảnh hưởng rất nhiều đến hoạt động sau này.

Biểu hiện đau xương cụt

Cấu tạo của xương cụt là sự kết hợp của 3 đến 5 đốt sống, đây là vị trí bám của một số cơ, gân và dây chằng. Hơn ⅔ số người trưởng thành có xương cụt cong thay vì hướng thẳng xuống, nhưng nếu cong quá mức thì sẽ trở thành vấn đề bất thường, gây ra cảm giác đau đớn.

Bệnh lý đau xương cụt thường có những biểu hiện như sau:

• Cơn đau xuất hiện ở trong và xung quanh vùng xương cụt, ở vị trí phía trên khe hở cũng mông.
• Cường độ đau không nhiều, nhưng đau âm ỉ hoặc đau nhói, có cảm giác như co thắt cơ.
• Cơn đau thường khởi phát khi hoạt động thể chất hoặc ngồi trong thời gian dài.
• Cơn đau có thể lan xuống chân hoặc lên hông, lưng.
• Tùy thuộc vào nguyên nhân gây đau xương cụt mà đôi khi người bệnh sẽ gặp thêm các triệu chứng khác như nôn, buồn nôn, mất cảm giác, đau quặn bụng, đau ở trực tràng,…

Nguyên nhân gây đau

Có rất nhiều vấn đề sức khỏe có thể gây ra triệu chứng đau xương cụt. Các cơn đau nhẹ thường có thể tự khỏi, bạn có thể sử dụng thuốc giảm đau thông thường tại nhà và không cần xác định nguyên nhân cụ thể. Tuy nhiên, nếu cơn đau nghiêm trọng thì việc xác định rõ nguyên nhân gây đau ra rất cần thiết.

Nhìn chung, nguyên nhân gây đau xương cụt được chia thành 2 nhóm cơ bản như sau:

Đau do chấn thương

Xương có thể bị chấn thương bởi tác động bên ngoài, hoặc từ bên trong. Cụ thể:

• Chấn thương bên ngoài: Sẽ khiến xương cụt bị tác động mạnh, nhẹ thì bầm tím sưng đau, nặng thì có thể gây ra trật khớp, gãy xương. Lý do gây chấn thương thường là bị té ngã (về phía sau), va chạm mạnh hoặc tai nạn giao thông,…
• Chấn thương từ bên trong: Trường hợp này thường gặp ở các phụ nữ mang thai, đặc biệt là trong giai đoạn cuối thai kỳ. Đây là thời điểm các cơ và dây chằng xung quanh bị căng, tạo ra cảm giác đau. Đặc biệt, việc hỗ trợ sinh nở bằng các dụng cụ y khoa cũng có thể gây sang chấn và đau xương cụt. Quá trình chuyển dạ sinh thường cũng có thể gây chấn thương, thậm chí là gãy xương cụt.

Click xem ngay:

• Xương Bánh Chè: Vị Trí, Cấu Trúc, Chức Năng Và Các Bệnh Lý Thường Gặp

Đau không do chấn thương

Những trường hợp đau không do chấn thương sẽ khiến người bệnh không biết mình mắc bệnh gì, và nguyên nhân bệnh do đâu. Lúc này, cơn đau xương cụt có thể được gây ra bởi các nguyên do sau:

• Do áp lực lên xương cụt quá cao: Những người thừa cân hoặc thiếu cân đều dễ bị đau xương cụt. Vì thừa cân sẽ làm tăng áp lực lên vùng chậu và xương cụt khi ngồi. Người thiếu cân sẽ có lớp mỡ mông không đủ giày, khiến xương cụt bị cọ sát với mặt phẳng ngồi, gây ra hiện tượng đau.
• Do ngồi sai tư thế: Thói quen ngồi xiêu vẹo, ngồi quá lâu, ngồi đè ép lên phía sau lâu ngày sẽ gây ra các cơn đau ở vùng xương cụt.

• Do thoái hóa: Ở xương cụt cũng xảy ra tiến trình lão hóa tương tự như ở các vị trí khác trên cơ thể. Hệ quả là sun bị xơ hóa, hình thành các gai xương, gây ảnh hưởng đến dây thần kinh hoặc các khớp.
• Chèn ép xương cụt: Trường hợp này có thể xảy ra với các dây thần kinh khi phải chịu áp lực trong thai kỳ.
• Rối loạn chức năng sàn chậu: Thường là do ảnh hưởng của quá trình sinh thường.
• Hội chứng Levator: Là tình trạng gây co thắt các cơ ở hậu môn, khiến cơn đau lan đến xương cụt, vùng hông hoặc các vùng lân cận khác.
• Tăng áp lực ổ bụng: Cơn đau có thể xảy ra do táo bón hoặc bệnh trĩ.
• Do các bệnh lý xương khớp: thoái hóa khớp, đĩa đệm, u tủy sống, nhiễm trùng, khối u, gai xương và tăng sinh xương,… Các nguyên nhân này thường khá là hiếm gặp.

Cách chẩn đoán bệnh đau xương cụt

Khi người bệnh đi khám do xuất hiện cơn đau vùng xương cụt, bác sĩ sẽ tiến hành các bước như sau:

• Bác sĩ hỏi chi tiết về bất kỳ chấn thương nào gần đây, bao gồm ngã, tai nạn, hoặc sinh con.
• Bác sĩ thực hiện thăm khám, kiểm tra tại chỗ và khu vực xung quanh để tìm kiếm các dấu hiệu bị gãy xương, biến dạng, hoặc áp xe do nhiễm trùng.

Song song với đó, người bệnh cần thực hiện các xét nghiệm dùng để chẩn đoán đau xương cụt sau đây:

• Để kiểm tra gãy xương: Thực hiện chụp X quang cột sống hoặc/và chụp cắt lớp vi tính vùng bụng chậu.
• Để kiểm tra tình trạng viêm và u màng đệm: Thực hiện chụp cộng hưởng từ, xạ hình xương để kiểm tra một loại ung thư hiếm gặp của cột sống.

Sau khi xác định rõ nguyên nhân gây bệnh cũng như mức độ bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp cho từng trường hợp.

Phương pháp điều trị

Hầu hết mọi trường hợp đau xương cụt có thể phục hồi tự nhiên mà không cần sử dụng bất kỳ cách thức điều trị nào. Khi cần phải điều trị, có đến 90%  trường hợp tình trạng bệnh tự thuyên giảm khi áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà. Cụ thể như sau:

Điều trị tại nhà

Khi điều trị tại nhà, bệnh nhân chỉ cần thay đổi thói quen sinh hoạt, dùng thuốc giảm đau và áp dụng các phương pháp tự nhiên. Cụ thể như sau:

• Nếu bị đau vùng xương cụt do chấn thương nhẹ, người bệnh có thể thực hiện chườm ấm hoặc chườm lạnh lên vùng xương cụt. Tần suất thực hiện tốt nhất là 4 lần/ngày, mỗi lần từ 15 đến 20 phút.
• Nếu đau xương cụt do ngồi nhiều hoặc ngồi không đúng tư thế thì người bệnh chỉ cần thay đổi dần các thói quen này. Nên hạn chế ngồi, không ngồi một chỗ trong thời gian dài, khi ngồi nên hơi hướng người về phía trước, tránh để trọng lực dồn toàn bộ vào phần xương cụt.
• Nếu công việc bắt buộc phải ngồi nhiều thì nên ngồi trên đệm êm, có lỗ trống ở giữa để hạn chế xương cụt tiếp xúc với mặt phẳng ghế gây đau.
• Có thể luân phiên ngồi bằng 2 bên mông để hạn chế áp lực dồn hết lên xương cụt, nhưng phương pháp này chỉ có thể áp dụng trong thời gian ngắn, để tránh làm vẹo cột sống.
• Nếu các cơn đau ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày thì người bệnh có thể dùng thêm các loại thuốc giảm đau như Paracetamol. Nếu triệu chứng đau kèm hiện tượng sưng, phù nề thì dùng thuốc Ibuprofen. Để an toàn, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng.
• Nên áp dụng liệu pháp xoa bóp và thư giãn các cơ gắn với xương cụt để vùng xương cụt được thả lỏng, hạn chế cơn đau.
• Kiên trì thực hiện các bài tập kéo giãn, cải thiện tư thế theo hướng dẫn của các chuyên gia vật lý trị liệu.
• Cải thiện chế độ ăn uống lành mạnh, uống nhiều nước, tăng cường rau xanh và trái cây để phòng ngừa táo bón và bệnh trĩ. Vì trong một số trường hợp, đây cũng là nguyên nhân làm tăng áp lực ổ bụng gây đau vùng xương cụt.
• Có thể tắm nước nóng về cuối ngày để cơ bắp toàn thân được thư giãn, giúp nhanh chóng giảm đau tại chỗ.
• Có thể uống thuốc nhuận tràng để giảm đau khi đi đại tiện.

Điều trị tại bệnh viện

Nếu đã áp dụng các phương pháp điều trị tại nhà như trên mà tình trạng đau không thuyên giảm, thì người bệnh nên nhanh chóng đến các cơ sở y tế để kịp thời thăm khám và điều trị. Lúc này, bác sĩ sẽ thực hiện các phương pháp điều trị như sau:

• Nếu cơn đau rất nghiêm trọng, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc giảm đau tác dụng mạnh. Tùy từng trường hợp mà có thể sử dụng thuốc uống hoặc thuốc tiêm. Thông thường, các loại thuốc tiêm thường là thuốc gây tê cục bộ xương cụt, tác dụng giảm đau sẽ kéo dài trong vài tuần.
• Nếu đau xương cụt do bị trĩ hoặc táo bón thì bệnh nhân sẽ được kê thuốc làm mềm phân, giúp giảm áp lực, từ đó giảm cơn đau.
• Nếu người bệnh bị đau xương do bệnh lý xương khớp dẫn đến chèn ép thần kinh và tủy sống, hoặc phá hủy sụn khớp thì bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cắt một phần hoặc cắt hoàn toàn xương cụt. Đây là phương pháp điều trị hiếm gặp, chỉ áp dụng trong các trường hợp đau xương cụt kháng trị. Thời gian phục hồi sau khi phẫu thuật cắt xương cụt thường là vài tháng đến một năm.

Xem thêm:

• Xương Quay: Vị Trí, Cấu Tạo, Chức Năng Và Các Vấn Đề Thường Gặp

Nếu các biện pháp trên không làm cơn đau thuyên giảm thì người bệnh có thể khám và điều trị ngoại trú, sử dụng các thủ thuật và can thiệp tại chỗ như sau:

• Dùng thuốc tê và Steroid để giảm sưng viêm, thực hiện phong bế dây thần kinh tại chỗ quanh vùng xương cụt.
• Áp dụng liệu pháp xoa bóp và thư giãn cơ.
• Sử dụng vật lý trị liệu.
• Châm cứu.
• Dùng phương pháp kích thích điện thần kinh qua da (TENS).

Bị đau xương cụt khi nào cần khám bác sĩ?

Trên đây là những thông tin cơ bản về triệu chứng, nguyên nhân cũng như phương pháp điều trị bệnh đau xương cụt. Hy vọng qua bài viết bạn đã nắm được những thông tin hữu ích, biết cách chăm sóc và điều trị triệu chứng đau vùng xương cụt.