Dây Thìa Canh Có Công Dụng Gì? Nên Sử Dụng Như Thế Nào?

Dây thìa canh là một loại dược liệu phổ biến được dùng nhiều trong Y học cổ truyền và Y học hiện đại. Công dụng chính của loại thảo mộc này đó là điều trị bệnh tiểu đường. Ngoài ra nó còn hỗ trợ làm giảm mỡ máu, chống béo phì và cải thiện bệnh tim mạch. Bài viết ngày hôm nay sẽ cùng bạn tìm hiểu kỹ hơn về loại dược liệu này.

Dây thìa canh là gì?

Dây thìa canh còn có tên gọi khác là dây muôi, lõa ti, tên khoa học là Gymnema sylvestre. Dược liệu này được phát hiện tại Việt Nam vào năm 2006. Cây thường mọc ở miền Bắc nước ta và dùng để điều trị căn bệnh như tiểu đường, mỡ máu, béo phì, huyết áp,… 

Đặc điểm hình thái:

• Dây thìa canh là loại dược liệu thân thảo, có dạng dây leo, cao từ 6-19m, bên trong có nhựa mủ màu trắng.
• Thân có lỗ bì thưa bên trong, đường kính 3mm.
• Lá dài khoảng 6-7cm, rộng từ 2,5-5cm, phiến lá hình bầu dục dạng trứng ngược.
• Đầu lá nhọn, mặt dưới có các gân phụ, có khoảng 4-6 cặp gân phụ, cuống dài 5-8mm.
• Hoa nhỏ, có màu vàng. Mỗi bông cao khoảng 8mm, rộng 12-15mm, mọc thành xim từ nách của lá.
• Đài hoa có lông mịn, tràng không có lông, mỗi tràng phụ có khoảng 5 răng.
• Quả đại, dài khoảng 5,5cm, phình to ở nửa dưới.
• Hạt dẹp có lông mào dài 3cm.
• Loại cây này ra hoa kết quả vào tầm tháng 7 và tháng 8 trong năm. Khi chín quả rơi xuống đất, tách làm đôi, nhìn giống hình chiếc thìa.

Đặc điểm phân bố:

Dây thìa canh xuất hiện lần đầu tiên tại Ấn Độ từ khoảng 2000 năm trước. Khi đó người dân Ấn Độ đã sử dụng dược liệu này để phòng ngừa và điều trị bệnh tiểu đường. Loại cây này mọc nhiều nhất tại thung lũng Paltacot miền Trung Nam Ấn Độ. Sau đó một số quốc gia châu Á khác cũng ghi nhận sự xuất hiện của loại dược liệu này bao gồm: Việt Nam, Trung Quốc, Indonesia,…

Xem thêm: Cây Bình Vôi Có Tác Dụng Gì? Các Bài Thuốc Chữa Bệnh Và Giá Bán

Ở nước ta, dược liệu này được phát hiện vào năm 2006. Người tìm ra loại thảo dược này chính là tiến sĩ Trần Văn Ơn – trưởng bộ môn Thực vật tại Đại học dược Hà Nội. Ban đầu dây thìa canh mọc chủ yếu tại các tỉnh phía bắc nước ta như Hải Phòng, Hải Dương, Thái Nguyên, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa,… Đến này dược liệu đã được quy hoạch và trồng tại nhiều vùng trong cả nước. 

Thu hái và chế biến:

Có thể dùng toàn bộ các bộ phận của dây thìa canh để làm dược liệu chế biến thuốc. Loại cây này có ưu điểm là có thể thu hái quanh năm.

Người dùng có thể sử dụng dược liệu ở cả dạng khô và dạng tươi. Thông thường để bảo quản được lâu, người ta sẽ thu hái dược liệu về, đem rửa sạch, cắt nhỏ, phơi khô và cho vào túi ni lông để dùng dần.

Thành phần hóa học

Trong thành phần của dược liệu này có chứa hoạt chất chính đó là GS4 (Gymnema Sylvestre kiềm hóa ở lần thứ 4). Hoạt chất này là tổ hợp bao gồm nhiều hoạt chất thuộc nhóm saponin triterpenoid (acid gymnemic). Chất này có khả năng kích thích tế bào Beta của tuyến tụy tăng sinh mạnh hơn. Từ đó giúp sản sinh và tăng hoạt lực của insulin. Cơ chế này giúp cho lượng đường huyết trong cơ thể tự cân bằng.

Bài đọc thêm: Hạt Đười Ươi Có Tác Dụng Gì? Cách Dùng Và Địa Chỉ Mua Chất Lượng

Bên cạnh đó, do cấu trúc của acid gymnemic giống với đường glucose còn có tác dụng ức chế hoạt động hấp thụ đường ở đường ruột. Khi vào đến đường ruột, hoạt chất này sẽ cạnh tranh với các loại glucose và lấp đầy thụ thể ruột. Từ đó ngăn không cho glucose vào trong máu và làm hạ đường huyết hiệu quả.

Ngoài ra, dây thìa canh còn chứa hoạt chất Peptide Gumarin. Nếu nhai thảo dược ở dạng tươi, chất này khiến cho lưỡi không thể hấp thụ được đường glucose, làm cho người bệnh không cảm nhận được vị đắng và ngọt. Tuy nhiên khi được phơi khô nấu chín, tác dụng này sẽ biến mất.

Ngoài 2 hoạt chất trên, trong dây thìa canh còn chứa nhiều hoạt chất khác như: Hentri-acontane, α và β- chlorophylls, pentatriacontane,  anthraquinone, acid tartaric, d-quercitol, acid formic, acid butyric, flavone, phytin, resins, lupeol, alcaloid. 

Đối tượng sử dụng dược liệu

Dây thìa canh chứa rất nhiều dược chất tốt cho sức khỏe nhưng không phải ai cũng sử dụng được. Dưới đây là những đối tượng nên dùng dược liệu này: 

Bài viết hấp dẫn: Diệp Hạ Châu: Đặc Điểm, Công Dụng, Bài Thuốc, Giá Bán Và Địa Chỉ Mua

• Người bị bệnh tiểu đường hoặc người có biểu hiện tăng đường huyết.
• Người bị cao huyết áp.
• Người bị thừa cân béo phì.
• Người bị ngộ độc, rắn cắn.

Hiện chưa có bằng chứng cho thấy dây thìa canh an toàn cho phụ nữ mang thai và cho con bú. Do đó những đối tượng này tốt nhất không nên dùng dược liệu.

Dây thìa canh có tác dụng gì?

Nhờ chứa nhiều dược chất tốt cho sức khỏe, thảo dược này đã được nghiên cứu chứng minh là có thể mang đến cho người dùng những công dụng như sau:

• Giảm béo phì

Theo một nghiên cứu của Ấn Độ về tác dụng của dây thìa xanh khi kết hợp cùng loại thuốc khác đã cho thấy, dược liệu này có thể loại bỏ được cảm giác thèm ăn ở chuột và đưa cân nặng về mức chuẩn. Chính vì vậy, bạn hoàn toàn có thể sử dụng nước sắc từ thảo dược này để hỗ trợ giảm cân một cách an toàn và hiệu quả.

Không nên bỏ lỡ: Giảo Cổ Lam – Công Dụng, Cách Dùng Hiệu Quả Và Giá Bán Mới Nhất

• Giảm mỡ máu

Dây thìa canh có tác dụng làm tăng sự bài tiết cholesterol xấu và acide cholic. Từ đó giúp làm giảm lượng mỡ máu hiệu quả, giúp ngăn ngừa bệnh máu nhiễm mỡ, gan nhiễm mỡ. Chưa kể dịch chiết từ dây thìa canh còn chứa nhiều saponin giúp tăng HDL, chống oxy hóa nên giảm được gốc tự do, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

• Chữa bệnh tiểu đường

Công dụng không thể không nhắc đến của dây thìa canh đó là hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường. Theo một thí nghiệm phân tích cho thấy, dược chất của dây thìa canh giúp ngăn chặn quá trình hấp thụ lượng đường từ ruột tiết ra. Ngoài ra, dược liệu này còn kích thích tuyến tụy sản sinh ra nhiều insulin, làm giảm sự gia tăng cholesterol trong máu. Từ đó giúp hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2 hiệu quả. 

• Công dụng khác

Ngoài những tác dụng chính kể trên, người ta còn sử dụng dược liệu này để điều trị các vết thương do rắn độc cắn và một số bệnh lý khác như trĩ, viêm mạch máu,…

Cách sử dụng dây thìa canh

Để các hoạt chất trong dược liệu này phát huy được tối đa công dụng trong việc điều trị bệnh, bạn cần sử dụng dược liệu sao cho đúng cách. Dưới đây là những cách dùng dây thìa canh phổ biến nhất, được các thầy thuốc khuyên bạn sử dụng:

Tìm hiểu ngay: Cây Bìm Bịp (Cây Xương Khỉ) – Công Dụng, Cách Dùng Và Địa Chỉ Mua

Cách 1: Hãm nước uống

Chuẩn bị: 

• 50g dây thìa canh khô.
• Bình chứa đủ 1 lít nước sôi.
• Bình giữ nhiệt cỡ lớn hoặc ấm pha trà.

Cách thực hiện:

• Dược liệu bạn mang đi rửa sạch, để ráo nước.
• Cho dược liệu vào cùng với 200ml nước sôi.
• Đổ bỏ nước này đi để làm sạch dây thìa canh một lần nữa.
• Cho 800ml nước sôi vào bình và đậy kín.
• Chờ khoảng 30 phút là có thể sử dụng được.
• Nên uống nước dây thìa canh sau mỗi bữa ăn khoảng 30 phút.

Cách làm này rất tiện lợi cho những người bận rộn, không có nhiều thời gian để đun nấu. Tuy nhiên thời gian hãm nước là 30 phút chưa đủ để dược liệu tiết ra hết dưỡng chất có bên trong. Nếu không muốn lãng phí bạn buộc phải hãm thêm lần nữa.

Cách 2: Sắc nước uống

Chuẩn bị: 

• 50g dây thìa canh khô.
• 1.5 lít nước sạch.
• 1 ấm sắc thuốc.

Có thể bạn quan tâm: Trinh Nữ Hoàng Cung: Công Dụng, Cách Dùng Và Lưu Ý Khi Sử Dụng

Cách thực hiện:

• Dây thìa canh mang đi rửa sạch và để ráo nước.
• Cho dược liệu vào xoong và đun cùng với 1.5 lít nước sạch.
• Đun sôi thì vặn nhỏ lửa và tiến hành đun thêm khoảng 15 phút nữa là có thể tắt bếp.
• Chia nước sắc dây thìa canh thành 3-4 phần và uống trong ngày.
• Nên dùng sau mỗi bữa ăn khoảng nửa tiếng.
• Có thể cho vào ngăn mát và uống lạnh.

Ưu điểm của phương pháp này đó là bạn sẽ tận dụng được hầu hết các hoạt chất có trong dây thìa canh. Tuy nhiên nếu bạn là người bận rộn thì việc sắc thuốc sẽ hơi mất thời gian.

Dây thìa canh giá bao nhiêu? Mua ở đâu?

Dây thìa canh bán ở đâu? Giá bao nhiêu là câu hỏi được nhiều người quan tâm. Trên thị trường hiện nay có rất nhiều địa chỉ cung cấp loại dược liệu này. Sản phẩm cũng được bán ra với nhiều dạng khác nhau như dạng trà, dạng bột hoặc lá khô. Bạn có thể mua dây thìa canh tại các tiệm thuốc Bắc hoặc các trung tâm bán dược liệu uy tín.

Theo khảo sát hiện nay giá bán dây thìa canh ở các trung tâm dược liệu là khoảng 380.000đ – 450.000đ/kg cây dược liệu và 120.000đ/kg dây thìa canh khô.

Lưu ý khi sử dụng dược liệu

Tuy rằng những nghiên cứu và loại cây này đã cho thấy nó có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên trong quá trình sử dụng bạn vẫn cần phải hết sức lưu ý để phòng ngừa những tác dụng phụ không mong muốn:

CLICK XEM NGAY: Cây Cối Xay Có Công Dụng Gì? Bài Thuốc Chữa Bệnh Và Giá Bán

• Không khuyến cáo sử dụng dây thìa canh cho trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và đang cho con bú. Do đó trước khi dùng bất cứ loại dược liệu nào, người bệnh cũng cần tham khảo thêm ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa.
• Khi sử dụng dây thìa canh, bạn không được tự ý kết hợp với các dược liệu khác để để phòng trường hợp bị dị ứng hoặc có thể phản ứng lại với hỗn hợp dược liệu.
• Chú ý lựa chọn những địa chỉ mua hàng uy tín, tránh mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng. Chưa kể, để giúp sản phẩm bảo quản được lâu hơn, nhiều thương lái đã cố tình phun thuốc hoặc tẩm ướp hóa chất độc hại để chống mối mọt. Nếu sử dụng phải những sản phẩm này sẽ khiến sức khỏe của người bệnh bị ảnh hưởng nghiêm trọng. 
• Không dùng dược liệu lúc đói, bởi khi đó lượng đường huyết bị suy giảm, có thể gây ra hiện tượng hoa mắt, chóng mặt.

Trên đây là một số thông tin về dược liệu dây thìa canh cũng như công dụng và cách dùng của nó. Hy vọng những chia sẻ này sẽ giúp ích cho bạn trong việc sử dụng loại thảo dược này để chữa bệnh sao cho hiệu quả nhất.