Dị ứng sữa: Nguyên nhân, dấu hiệu, cách xử lý, điều trị

Dị ứng sữa là một trong những vấn đề nghiêm trọng, nhiều trẻ gặp phải hiện nay. Tình trạng này thường xảy ra ở những trẻ dưới 1 tuổi (2- 3 %). Khi bé dị ứng sữa bò hay sữa tươi, cha mẹ cần tìm cách khắc phục, giải quyết để con phát triển bình thường.

Tại sao trẻ bị dị ứng sữa?

Theo các chuyên gia y tế, mọi lứa tuổi đều có thể bị dị ứng với sữa. Trẻ sơ sinh bị dị ứng với sữa mẹ. Trẻ nhỏ hay người lớn dị ứng với sữa công thức, sữa tươi, sữa bò.

Bởi vì, trong bất cứ một loại sữa gì đều có một lượng protein nhất định. Khi uống vào, cơ thể có thể sẽ xảy ra tình trạng phản ứng quá mức với lượng protein gây dị ứng.

Tuy nhiên, vì sao protein trong sữa lại gây ra tình trạng dị ứng? Thực chất, protein không gây hiện tượng này. Lí do là hệ thống miễn dịch trong cơ thể nhận nhầm (tức hoạt động sai), tưởng chúng là các khoáng chất gây hại.

Chính sự nhận nhầm này khiến cơ thể có cơ chế hoạt động chống lại chúng. Phản ứng chống lại này gây ra những biểu hiện cụ thể ra bên ngoài, gọi là dị ứng sữa.

Dị ứng với sữa thường xảy ra ngay trong tuần đầu tiên khi cơ thể nạp sữa vào. Với những trẻ còn bú sữa mẹ, nguy cơ bị dị ứng ít hơn hẳn so với những bé uống sữa công thức (sữa bột), sữa bò, sữa tươi.

Thêm vào đó, nếu khẩu phần ăn của mẹ có các thành phần tương tự như những loại sữa này thì khả năng trẻ sơ sinh bị cũng có thể xảy ra. Dù là dị ứng với sữa gì, cha mẹ cũng cần hết sức lưu ý đến biểu hiện của con để có cách giải quyết kịp thời.

Cho đến nay, khoa học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác của hiện tượng này. Tuy nhiên, theo kết quả nghiên cứu, các nhà khoa học cho biết, rất có thể dị ứng sữa là do:

• Di truyền từ cha mẹ: Nếu cha mẹ gặp vấn đề này với sữa bột (khi còn nhỏ) thì rất có thể con cái của họ cũng có nguy cơ gặp hiện tượng (50 – 80%).
• Cơ địa phản ứng quá mạnh với các thành phần của sữa cũng gây ra hiện tượng dị ứng.
• Dị ứng sức có thể do môi trường sống không đảm bảo.
• Chế độ ăn uống của bé không khoa học cũng khiến cơ thể bị dị ứng.

Dấu hiệu trẻ dị ứng sữa công thức

Các triệu chứng dị ứng ở trẻ rất dễ nhận biết. Trong giai đoạn con đang bú sữa, uống sữa ngoài, cha mẹ cần để ý đến những biểu hiện bên ngoài của con để có thể tự chẩn đoán về bệnh lý của bé.

Theo đó, trẻ bị dị ứng với sữa thường có những dấu hiệu sau:

• Trẻ gặp vấn đề về hô hấp

Khi bé sử dụng sữa không phù hợp gây dị ứng, biểu hiện đầu tiên và dễ nhìn thấy nhất đó là gặp vấn đề về hô hấp. Các biểu hiện như: ho khàn tiếng, thở khó khè, khó thở,… đều là dấu hiệu của hiện tượng này.

Ngoài ra, một số bé còn xuất hiện đờm ở mũi và họng. Đây đều là những biểu hiện rất bình thường khi có thể phản ứng với protein.

• Bé bị đau bụng, tiêu chảy

Dị ứng với bất cứ đồ ăn gì cũng đều gây hiện tượng tiêu chảy, và dị ứng sữa cũng vậy. Tuy nhiên, tình trạng này cũng có những mức độ khác nhau ở những trẻ khác nhau như trẻ sơ sinh sẽ bị tiêu chảy, đi ngoài phân lỏng,…

Trẻ dùng sữa công thức bột nếu bị thì tình trạng đi ngoài sẽ có tần suất nhiều hơn (2 – 4 lần/ ngày). Hơn nữa, một vài bé còn có trường hợp đi ngoài ra máu.

• Mề đay, mẩn ngứa

Trẻ nhỏ bị mề đay, mẩn ngứa là hiện tượng rất bình thường và do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, nếu hiện tượng các nốt mẩn đỏ như phát ban này xuất hiện ở những vùng quan mặt thì rất có thể là bé bị dị ứng với sữa.

Thậm chí, có những bé bị ứng có hiện tượng mặt sưng phù và ngứa.

• Bé bị bồn nôn, nôn trớ ra sữa

Nếu bị dị ứng với sữa bé có thể gặp biểu hiện trớ sữa sau khi ăn. Ngoài ra, bé có thể gặp hiện tượng buồn nôn và nôn ra sữa.

Bé cũng có thể gặp hiện tượng khó nuốt, dù là chất lỏng. Nếu hiện tượng này xảy ra thường xuyên, với tần suất dày thì cha mẹ cần đưa bé đến gặp bác sĩ để được xử lí.

• Trẻ con hay quấy khóc, cáu gắt

Những bé bị dị ứng với sữa thường hay quấy khóc. Nguyên nhân có thể do bé bị đau bụng (vì phản ứng với protein trong sữa).

Những cơn quấy khóc của bé kéo dài, có thể kèm theo cáu gắt. Cha mẹ cần hết sức lưu ý đến dấu hiệu này của con để có cách xử lí kịp thời.

• Trẻ giảm cân, chậm lớn

Bình thường, trẻ được 6 tháng tuổi sẽ có cân nặng gấp đôi so với lúc sinh và đến 12 tháng tuổi sẽ tăng gấp 3.

Tuy nhiên, nếu bé sử dụng sữa không phù hợp sẽ có hiện tượng nôn mửa, tiêu chảy kéo kéo khiến cơ thể bé không nhận đủ được chất dinh dưỡng. Từ đó, bé sinh chậm lớn, thậm chí có thể giảm cân.

Trẻ bị dị ứng sữa có nguy hiểm không?

Dị ứng cái gì thì vấn đề đầu tiên gặp phải chính là – mất nguy cơ dùng loại thực phẩm đó. Dị ứng với sữa cũng như vậy, trẻ sẽ không được dùng loại sữa đó nữa.

Do đó, trẻ đã mất đi một nguồn dinh dưỡng quan trọng. Thêm vào đó, dị ứng với sữa gây các vấn đề tiêu chảy, buồn nôn, quấy khóc, chậm lớn, giảm cân.

Tình trạng này kéo dài sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe và quá trình phát triển thể lực, trí não của bé.

Điều đáng nói, nhiều trường hợp, cha mẹ không nhận ra vấn đề của bé khiến vấn tình trạng còi xương suy dinh dưỡng ngày càng nặng.

Từ đó, sức đề kháng của bé bị suy giảm nghiêm trọng, hiện tượng sốc phản vệ có thể xảy ra. Sốc phản vệ là vấn đề rất nghiêm trọng do đường thở bị thu hẹp.

Hiện tượng này có thể xảy ra ngay sau khi bé uống sữa, nếu gặp tình trạng dị ứng sữa, bé sẽ bị co thắt, đường hô hấp phù nề gây khó thở, tụt huyết áp, mặt đỏ bừng…

Tình trạng sốc phản vệ này vô cùng nguy hiểm. Nếu không được cứu chữa kịp thời, nó có thể cướp đi tính mạng của bé. Vì thế, cha mẹ cần hết sức lưu ý khi cho bé uống sữa để không gặp bất cứ sự việc đáng tiếc nào xảy ra.

Trẻ bị dị ứng sữa công thức phải làm sao?

Xử lí vấn đề bé bị dị ứng sữa, cha mẹ cần tìm biện pháp điều trị tức thời. Đồng thời, cần tìm ra các cách phòng tránh để bé hạn chế nguy cơ này.

Cách điều trị khi trẻ bị dị ứng sữa

Sử dụng sữa không hợp cơ địa là tình trạng thường gặp ở trẻ nhỏ. Nó gây ra nhiều hệ lụy ảnh hưởng tới sức khỏe, do vậy khi thấy trẻ có dấu hiệu không phù hợp với loại nữa đang dùng mẹ nên thay thế chữa và điều chỉnh chế độ ăn phù hợp.

Cụ thể như:

• Thay đổi loại sữa đang cho bé uống, cần tìm hiểu thật kĩ về thành phần, hàm lượng sữa trước khi cho trẻ uống. Tốt nhất nên dùng sữa đậu nành để đảm bảo cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho bé
• Thay đổi khẩu phần ăn của mẹ (đối với trẻ sơ sinh); giảm những đồ ăn giàu protein và canxi để hạn chế tình trạng dị ứng xảy ra cho bé.
• Trong lúc bú sữa hoặc cho con uống sữa, bé gặp hiện tượng nôn, trớ, không nên cho trẻ tiếp tục uống.
• Cho trẻ uống thuốc dị ứng, thuốc tiêu chảy nếu bé gặp hiện tượng đi ngoài, hoặc dị ứng mẩn ngứa.
• Với tình trạng bé bị tiêu chảy, đi ngoài ra máu, hoặc sốc phản vệ, cha mẹ cần đưa trẻ tới bệnh viện để được xử lí kịp thời.
• Trong trường hợp bé bị sốc phản vệ, cha mẹ có thể cho trẻ uống: Antihistamin, Corticosteroid, Cromolyn, Ketotifen; hoặc cho bé uống Prostaglandin (thuốc ức chế tổng hợp). Nếu trường hợp số phản vệ cấp tính thì nên cho bé uống Epinephrine. Tuy nhiên, tất cả các loại thuốc cho bé uống cần phải được sự cho phép của bác sĩ.

Cách phòng tránh bệnh cho bé

Việc tìm những biện pháp giúp ngăn ngừa tình trạng dị ứng cho bé cũng rất quan trọng. Theo đó, cha mẹ cần tìm hiểu thật kĩ vấn đề này và nên thực hiện theo những biện pháp sau để phòng tránh cho bé:

• Trong 6 tháng đầu đời nên cho bé bú hoàn bằng sữa mẹ. Ngoài ra, mẹ cũng cần hạn chế thực phẩm giàu protein, cần kiểm tra kỹ thành phần đồ ăn trước khi đưa vào cơ thể.
• Mẹ nên đi khám để được chấn đoán về tình trạng cơ thể, nên bổ sung thực phẩm gì, không nên ăn đồ ăn gì,…
• Nếu trẻ uống sữa ngoài, cần kiểm tra thành phần và hàm lượng có trong sữa.
• Thông báo cho người chăm sóc trẻ (ông bà, thây cô, người trông trẻ,..) về tình trạng dị ứng của bé để tránh việc cho bé dùng những loại sữa có thể gây dị ứng. Đồng thời cũng để giúp họ có cách xử lí tốt nhất khi gặp trường hợp trẻ bị dị ứng.
• Cần chuẩn bị sẵn một số loại thuốc dị ứng, tiêu chảy cho bé ở nhà để có thể dùng ngay khi cần thiết.
• Không nên cho bé sử dụng những sản phẩm có thành phần sữa bò như: bơ, sữa chua, phomai,…. đặc biệt là với bé đang ăn dặm.

Bé bị dị ứng sữa nên uống sữa gì?

Việc thay đổi các loại sữa phù hợp sẽ giúp bé hạn chế được nguy cơ dị ứng. Tuy nhiên, bé nên uống sữa gì là vấn đề không ít các mẹ quan tâm.

Theo lời khuyên của chuyên gia, khi trẻ nhà bạn gặp vấn đề này, mẹ nên thay đổi sữa, lựa chọn sản phẩm phù hợp để ngăn ngừa tình trạng dị ứng sữa tái phát lại lần nữa.

Nếu mẹ đang thắc mắc trẻ dị ứng sữa nên uống sữa gì thì đừng bỏ qua những loại sữa sau:

• Nếu là bé sơ sinh, mẹ không nên từ bỏ việc cho con bú. Thay vào đó, hãy tìm cách khắc phục ở chế độ ăn của bản thân mình.
• Trẻ vừa uống sữa ngoài vừa bú sữa mẹ, hãy loại bỏ sữa khỏi chế độ ăn của chính mẹ.
• Có thể cho bé uống sữa có nguồn gốc đậu nành thay sữa bò, hoặc uống sữa bò khi đã được thủy phân. Sau đó, có thể quay lại uống sữa bò khi đã tránh được dị ứng khi uống sữa khác (thường là sau 2 – 4 tuần). Việc làm này để kiểm tra dung nạp của bé giúp hình thành nguồn sữa phù hợp với cơ thể bé.
• Nhiều bé vẫn bị dị ứng với sữa đậu nành do trong đó có hàm lượng protein. Thường thì có 8 – 15% trẻ bị do phản ứng nhanh và 50% trẻ bị do phản ứng chậm. Do đó, bố mẹ nên tìm loại sữa có hàm lượng protein thấp để cho con uống. Một số loại sữa có thể thay thế như: sữa hạt (sữa hạnh nhân, sữa gạo) hoặc sữa có thành phần không chứa kem, phomai, choco,..

Có thể nói, tình trạng dị ứng sữa ở trẻ gây ra những hệ lụy không hề nhỏ. Chính vì thế, trong quá trình chăm sóc con, cha mẹ cần hết sức lưu ý đến những biểu hiện của bé, nhận biết sớm tình trạng dị ứng của bé để có biện pháp xử lí kịp thời.

Có thể bạn quan tâm:

• Dị ứng thức ăn: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị
• Dị ứng bột ngọt: Biểu hiện nhận biết và cách điều trị