Dị Ứng Là Gì: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Xử Lý Hiệu Quả

Dị ứng xảy ra do hệ thống miễn dịch của người bệnh bị phản ứng với một chất lạ như phấn hoa, nọc ong, lông thú nuôi, thức ăn hoặc bụi bẩn,… Khi bị dị ứng, hệ thống miễn dịch sẽ tạo ra kháng thể để tiêu diệt chất gây dị ứng và sau đó lưu lại trong máu. Các biểu hiện của dị ứng có thể bao gồm viêm da dị ứng, tiêu chảy, khó thở hoặc sốc phản vệ. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ hơn về hiện tượng này.

Dị ứng là gì? Có nguy hiểm không?

Dị ứng là một rối loạn của hệ miễn dịch trong cơ thể. Phản ứng dị ứng thường xảy ra khi người bệnh tiếp xúc với chất dị nguyên như hóa chất, bụi bẩn, thời tiết,… nhằm chống lại tác nhân gây hại (thường là vô hại trong môi trường). 

Theo các bác sĩ chuyên khoa, đối tượng nào cũng có khả năng bị chứng bệnh này. Đặc biệt tập trung nhiều ở các nhóm đối tượng như: 

• Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có bố hoặc mẹ bị dị ứng hoặc hen suyễn thì khả năng trẻ sau khi sinh ra sẽ có khả năng bị bệnh cao hơn hẳn so với những trẻ bình thường khác.
• Tuổi tác: Trẻ nhỏ có nguy cơ bị bệnh cao với các tác nhân từ bên ngoài môi trường, tuy nhiên tỷ lệ mắc phải sẽ giảm dần khi tới tuổi trưởng thành. 
• Tiền sử bệnh lý: Những đối tượng có tiền sử bị bệnh thì nguy cơ dị ứng sẽ tái phát trở lại khi gặp phải điều kiện thuận lợi. 
• Phụ nữ mang thai: Phụ nữ thời kỳ mang bầu dễ bị chứng bệnh này do cơ địa yếu, sức đề kháng kém. 

Vậy dị ứng có nguy hiểm không? – Có nhiều nguyên nhân gây bệnh, mỗi một tác nhân đều có triệu chứng và mức độ nghiêm trọng khác nhau.

Có những dạng dị ứng chỉ gây ảnh hưởng mức độ nhẹ như mẩn ngứa, nổi mụn nước, phát bát,… Tuy không nguy hiểm tới sức khỏe nhưng làm mất thẩm mỹ, tác động xấu tới tâm lý. 

Ở một số trường hợp dị ứng đường hô hấp gây ra hiện tượng ngứa mũi, chảy nước mũi, chảy nước mũi, hắt hơi liên lục,…

Nếu không xử lý kịp thời, triệu chứng bệnh dai dẳng khiến người bệnh mất tập trung làm việc. Đặc biệt những biểu hiện này xuất hiện vào buổi tối khiến người bệnh mất ngủ, khó ngủ, ngủ không ngon giấc. 

Tình trạng kéo dài gây suy nhược cơ thể, làm giảm sút sức khỏe. Nghiêm trọng hơn dị ứng đường hô hấp có thể gây ra các biến chứng về đường hô hấp như viêm xoang, viêm mũi, hen suyễn,….

Đặc biệt, một số trường hợp nặng nặng gây sốc phản hệ như dị ứng thực phẩm, thuốc gây ra tình trạng khó thở phù nề. Tình trạng này không được xử lý kịp thời sẽ rất nguy hiểm, thậm chí đe dọa tới tính mạng. 

Như vậy có thể dị ứng có nguy hiểm không còn tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nặng nhẹ của bệnh. Do vậy, để an toàn, ngay khi nghi ngờ có dấu hiệu nổi mẩn đỏ, các bạn nên chủ động thăm khám và điều trị dứt điểm. 

Các loại dị ứng: Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết

Theo các bác sĩ chuyên khoa, dị ứng được chia thành nhiều nhóm khác nhau theo từng nguyên nhân và có những biểu hiện được trưng.

Do vậy, người bệnh nên xác định rõ mình đang gặp bệnh do đâu để có phương pháp điều trị phù hợp. 

Dị ứng thời tiết

Dị ứng thời tiết là một trong những dạng bệnh thường gặp ở nhiều đối tượng. Tình trạng này xuất hiện khi thời tiết có sự thay đổi đột hoặc cơ thể có hệ miễn dịch kém trước sự tác động của khí hậu gây da hiện tượng dị ứng thời tiết.

Khi bị ảnh hưởng của thời tiết, khí hậu thất thường dẫn tới quá mẫn, người bệnh sẽ thấy da xuất hiện các nốt mẩn đỏ, sổ mũi, chảy nước mũi, hắt hơi liên tục,..

Dị ứng thời tiết lạnh thường gặp vào mùa đông hoặc thời điểm giao mùa từ hạ sang đông. Lúc này nhiệt độ lại, không khí lại khô hanh kết hợp mưa gió nhiều. Lúc này nếu có thể suy yếu, hệ miễn dịch kém sẽ có khả năng cao bị bệnh.

Thời tiết nóng cũng là nguyên nhân gây bệnh. Do nhiệt độ nóng kích thích tuyến mồ hôi tiết ra nhiều mồ hôi và bã nhờn.

Điều nào tạo điều kiện thuận lợi để vi khuẩn phát triển gây viêm nhiễm dẫn tới tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn. Thêm vào đó, thời điểm này các loại cỏ cây, hoa phát triển tươi tốt làm tăng các dị nguyên như phấn hoa,…

Dị ứng da

Dị ứng da xuất hiện khi da tiếp xúc với các dị nguyên gây ra hiện tượng nổi ban đỏ, ngứa phù mạch. Các nguyên nhân gây bệnh thường gặp như:

• Viêm da tiếp xúc: Nguyên nhân do bề mặt da có sự tác động với tác dị nguyên từ bên ngoài môi trường như hóa chất, chất tẩy công nghiệp, lông động vật,…
• Dị ứng mỹ phẩm, son môi: Do sử dụng các loại kem, phấn trang điểm, son môi có hóa chất độc hại gây phản ứng quá mẫn ngoài da.
• Dị ứng côn trùng: Nếu bị ong bắp cày hay kiến lửa đốt bạn rất dễ bị bệnh.
• Dị ứng mặt trời: Tia cực tím trong ánh sáng mặt trời nếu tiếp xúc trực tiếp với da trong thời gian dài không chỉ gây tổn thương tế bào mà còn gây biến đổi protein bên trong cơ thể. Các protein bị biến đổi này sẽ nhanh chóng thành chất lạ gây ra phản ứng bị hệ miễn dịch đào thải loại bỏ dẫn tới chứng bệnh.

Dị ứng thức ăn

Căn bệnh này hình thành do hệ thống miễn dịch nhận nhầm một số protein trong thực phẩm là chất có hại. Điều này đã kích thích cơ thể sản sinh hàm lượng lớn histamin gây ra phản ứng kích ứng ngoài da.

Đặc biệt, với những cơ địa dễ bị dị ứng chỉ cần sử dụng một lượng nhỏ thực phẩm gây dị ứng nào đó cũng làm khởi phát phản ứng dị ứng trong cơ thể.

Một số thực phẩm dễ gây chứng bệnh như: Các loại hải sản (tôm, cua, cá,…), đạm bò sữa, bột ngọt, đậu phộng, rượu bia, trứng lúa mì,…

Triệu chứng bệnh thường gặp như khó thở, phù mặt, sưng mắt, môi, tiêu chảy, nổi mề đay, mẩn ngứa,…

Thông thường, dị ứng thực phẩm ở mức độ nhẹ không nguy hiểm. Các triệu chứng sẽ tự biết mất sau vài tiếng đồng hồ. Tuy nhiên, trong trường hợp bệnh nặng có thể gây sốc phản hệ, đe dọa tới tính mạng nếu không xử lý kịp thời. 

Dị ứng thuốc

Ở một số trường sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ nhưng vẫn gặp phải tình trạng dị ứng là do cơ địa không thể dung nạp được thuốc gây ra hiện tượng phản ứng. 

Dị ứng thuốc là trường hợp cơ thể của người bệnh không dung nạp được với các thành phần thuốc uống, chích, thoa vào cơ thể dẫn đến các biểu hiện phản ứng quá mức, bất thường, có hại cho cơ thể người khi dùng hoặc tiếp xúc với thuốc.

Một số loại thuốc có nguy cơ cao gây bệnh như: Paracetamol, Penicillin, các dung dịch vitamin dạng tiêm, thuốc gây tê, thuốc nội tiết,…

Về bản chất, dị ứng thuốc xuất hiện do một chất tồn tại sẵn trong cơ thể là histamin và các mô liên kết tĩnh điện histamin-heparin.

Khi cơ thể có sự tác động của chất lạ sẽ kích hoạt histamin phóng thích tác động tới hệ tuần hoàn dẫn tới hậu quả tim đập nhanh, co thắt khí phế quản, áp lực nội sọ,….

Ngoài ra việc sử dụng thuốc quá liều lượng hoặc quá thời gian sử dụng cũng có thể gây dị ứng thuốc. Do vậy, các bạn cần dùng thuốc an toàn, tránh tự ý kê đơn thuốc không theo chỉ định của bác sĩ. 

Các cách điều trị hiệu quả nhất

Dị ứng nguyên nhân do đâu nếu kéo dài sẽ rất nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe. Do vậy, người bệnh không nên chủ quan mà hãy lựa chọn phương pháp chữa trị càng sớm càng tốt. 

Cách chữa trị dị ứng tại nhà

Một số phương pháp điều trị dị ứng tại nhà giúp giảm giảm nhanh các triệu chứng khó chịu như: 

• Chữa dấu hiệu mề đay, phát ban, mẩn ngứa ngoài da

Khi thấy da xuất hiện các triệu chứng nổi mẩn đỏ, ngứa rát,… Các bạn có thể sử dụng đá lạnh chườm lên da hoặc dùng gel nha đam, mật ong thoa lên những vùng da bị bệnh đó khoảng 10 – 15 phút rồi vệ sinh với nước ấm.

Cách này đơn giản nhưng sẽ giúp làm dịu nhanh các triệu chứng dị ứng ngứa rát ngoài da. 

• Chữa triệu chứng dị ứng ở đường hô hấp

Trong trường hợp bạn bị dị ứng thời tiết gây ra hiện tượng hắt hơi, ngạt mũi, ho khan, ho đờm có thể sử dụng muối để vệ sinh mũi họng.

Muối có tính kháng khuẩn tốt, do vậy sử dụng nước muối sinh lý thường xuyên sẽ giúp giảm nhanh các triệu chứng khó chịu ở mũi họng. 

• Chữa bệnh dị ứng do thực phẩm

Khi bị dị ứng thức ăn, các bạn có thể áp dụng mẹo uống một cốc nước gừng tươi hoặc dùng mật ong pha với nước ấm để uống. Các loại thức uống ngày sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nhanh các triệu chứng thực phẩm. 

Lưu ý: Các phương pháp trên đây chỉ có tác dụng làm dịu nhẹ các triệu chứng. Người bệnh vẫn cần chủ động tới bệnh viện để thăm khám tìm ra nguyên nhân từ đó có phương pháp chữa trị phù hợp. 

Điều trị bằng thuốc Tây

Sử dụng thuốc là một trong những phác đồ thường dùng trong điều trị các dạng dị ứng. Thông thường, sau khi xác định nguyên nhân và mức độ bệnh, bác sĩ sẽ kê đơn một số thuốc phù hợp.

Một số thuốc trị dị ứng như: 

• Thuốc kháng histamin: Có tác dụng ức chế quá trình cơ thể phóng thích nhiều histamin từ đó giảm tình trạng bệnh. 
• Thuốc Corticosteroid: Đây là kháng sinh có tác dụng kháng viêm, tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Thuốc thường dùng ở dạng uống hoặc tiêm cho đối tượng bị bệnh có triệu chứng nặng 
• Thuốc chống sung huyết: Có tác dụng giảm tình trạng nghẹt mũi, giúp thông mũi, giảm tắc nghẽn ở mũi. 

Lưu ý: Thuốc kháng sinh có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nếu sử dụng không đúng liều lượng và chỉ dẫn của bác sĩ.

Điều trị bệnh dị ứng bằng Đông y

Theo Đông y, dị ứng là chứng phong sang. Nguyên nhân hình thành bệnh xuất phát từ bệnh trong cơ thể như phong nhiệt, phong hàn,…

Cùng với những tác nhân chất lạ xâm nhập gây ra uất kết ở da thịt từ đó xuất hiện các dấu hiệu bệnh như mẩn ngứa, mề đay, ngứa ngáy và nhiều triệu chứng khác. 

Để điều trị dị ứng, Đông y thường sử dụng phép chữa có khả năng tán phong, hàn, đào thải độc khí ra bên ngoài, tăng cường quá trình vận chuyển dòng máu và tăng cường hệ miễn dịch cơ thể.

Đặc biệt, thuốc Đông y sử dụng thành phần từ tự nhiên. Các vị thuốc đều là thảo dược tốt cho sức khỏe như kim ngân hoa, cam thảo, sài đất, bồ công anh,…

Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc Đông y cần theo chỉ định của lương y. Tùy thuộc vào mức độ và dạng dị ứng, các lương ly sẽ bốc thuốc phù hợp.

Người bệnh nên lựa chọn địa chỉ Đông y uy tín để đảo bảo tránh tình trạng “tiền mất tật mang”. 

Cách chăm sóc, phòng tránh bệnh hiệu quả

Dị ứng gây nhiều triệu chứng ở ngoài da và mũi họng, do vậy khi bị bệnh các bạn cần chú ý chăm sóc phù hợp để hỗ trợ điều, đồng thời ngăn ngừa tình trạng nặng hơn. 

Người bị dị ứng nên ăn gì

• Các bạn nên tránh sử dụng nhiều đường và muối để giúp giảm tình trạng kích ứng trong cơ thể. 
• Các loại đồ uống gây kích thích như rượu, bia, cà phê,… dễ gây bệnh, làm tăng tình trạng nghiêm trọng của bệnh do vậy các bạn cần nên thận trọng khi sử dụng. 
• Trong trường hợp bị phù nề cần giảm các dạng thức ăn nhiều nước như canh, súp, đồng thời giảm lượng nước uống hàng ngày. 
• Các thực phẩm như hải sản, đậu phộng, trứng sữa,… có khả năng gây kích ứng cao. Do vậy các bạn cũng nên thận trọng để tránh bị dị ứng xuất hiện. 
• Các bạn nên tăng cường ăn rau, củ quả thực phẩm giàu vitamin C giúp tăng cường miễn dịch phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh. 
• Các bạn có thể sử dụng trà thảo mộc hàng ngày giúp thanh nhiệt, giải độc cơ thể từ đó tăng cường quá trình chữa trị bệnh. 

Điều chỉnh chế độ sinh hoạt

• Tránh gãi lên vùng da bị bệnh. Điều này sẽ khiến vi khuẩn lây lan gây ra hậu quả các mẩn ngứa, mề đay do bệnh lan rộng tới vùng da xung quanh. 
• Khi bị bệnh, người bệnh không nên tắm nước lạnh và tránh dùng xà bông hay các loại sữa tắm để tránh gây kích ứng da.
• Hãy giúp làm dịu cảm giác khó chịu ngoài da bằng việc dùng kem dưỡng ẩm cho da có thành phần tự nhiên an toàn.
• Tránh tiếp xúc với với các tác nhân dẫn tới chứng bệnh như hóa chất, phấn hoa, côn trùng,…
• Đảm bảo luôn giữ ấm cơ thể vào mùa đông để tránh bệnh do ảnh hưởng thời tiết lạnh.
• Tăng cường uống nước lọc giúp tăng cường quá trình đào thải độc ra ngoài, hỗ trợ điều trị. 

Dị ứng là một phản ứng quá kích của cơ thể do nhiều nguyên nhân gây ra và được phân chia thành nhiều dạng khác nhau. Hy vọng với thông tin trên đây sẽ giúp các bạn hiểu rõ về các loại dị ứng từ đó có cách phòng ngừa cũng như lựa chọn cách xử lý kịp thời, bảo vệ sức khỏe.