Viêm amidan mãn tính: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm amidan mãn tính là tình trạng viêm nhiễm kéo dài tại amidan, gây đau họng, khó nuốt và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Khi không được điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm họng hạt, áp xe amidan hay ảnh hưởng đến tim mạch. Việc nhận biết dấu hiệu sớm, lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và phòng ngừa tái phát sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt tình trạng này, giảm thiểu tác động tiêu cực đến sức khỏe.

Định nghĩa viêm amidan mãn tính

Viêm amidan mãn tính là tình trạng viêm kéo dài ở amidan, thường do nhiễm khuẩn tái phát nhiều lần hoặc không được điều trị dứt điểm. Amidan là một phần của hệ miễn dịch, có vai trò bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh từ đường hô hấp. Khi bị viêm nhiễm kéo dài, amidan trở thành ổ vi khuẩn, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Bệnh này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất ở trẻ em và người lớn có hệ miễn dịch suy yếu.

Triệu chứng viêm amidan mãn tính

Viêm amidan mãn tính thường biểu hiện qua nhiều triệu chứng đặc trưng, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Những dấu hiệu dưới đây giúp nhận biết tình trạng này một cách chính xác hơn.

• Đau họng kéo dài khó chịu, đặc biệt khi nuốt thức ăn hoặc nói chuyện, cơn đau có thể lan đến tai
• Amidan sưng to có thể nhìn thấy rõ bằng mắt thường, bề mặt amidan sần sùi hoặc có đốm trắng
• Hơi thở có mùi hôi do vi khuẩn tích tụ trong các khe hốc của amidan
• Sốt nhẹ hoặc sốt cao tùy theo mức độ viêm nhiễm, có thể kèm theo ớn lạnh
• Khó nuốt hoặc nuốt vướng cảm giác có dị vật trong cổ họng dù không ăn uống
• Khàn giọng hoặc mất giọng do viêm nhiễm lan rộng đến dây thanh quản
• Ho kéo dài do kích thích niêm mạc họng, có thể ho khan hoặc ho có đờm
• Cơ thể mệt mỏi, chán ăn giảm sức đề kháng, dễ bị nhiễm trùng đường hô hấp khác
• Hạch cổ sưng đau phản ứng của hệ miễn dịch trước tình trạng viêm nhiễm kéo dài

Viêm amidan mãn tính nếu không được kiểm soát tốt có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm như áp xe quanh amidan, viêm họng hạt, viêm khớp hoặc ảnh hưởng đến tim mạch. Việc nhận biết sớm các triệu chứng giúp người bệnh có hướng điều trị kịp thời, tránh những tác động xấu đến sức khỏe.

Nguyên nhân gây viêm amidan mãn tính

Viêm amidan mãn tính có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu liên quan đến sự tấn công của vi khuẩn, virus hoặc các yếu tố môi trường. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này.

• Nhiễm khuẩn tái phát vi khuẩn như liên cầu khuẩn nhóm A, tụ cầu khuẩn và các loại virus có thể gây viêm amidan nhiều lần, làm tổn thương và suy giảm chức năng miễn dịch của amidan
• Suy giảm miễn dịch hệ miễn dịch yếu khiến cơ thể khó chống lại các tác nhân gây bệnh, đặc biệt là ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và những người mắc bệnh mãn tính
• Môi trường ô nhiễm tiếp xúc thường xuyên với khói bụi, hóa chất, khói thuốc lá làm kích thích niêm mạc amidan, tạo điều kiện thuận lợi cho viêm nhiễm kéo dài
• Dị ứng và viêm mũi xoang các bệnh lý về đường hô hấp trên như viêm xoang, viêm mũi dị ứng có thể khiến dịch nhầy chảy xuống họng, gây kích ứng và viêm amidan
• Thói quen ăn uống không lành mạnh tiêu thụ thực phẩm quá lạnh, cay nóng hoặc uống nước đá thường xuyên có thể làm tổn thương amidan, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển
• Vệ sinh răng miệng kém vi khuẩn từ khoang miệng dễ dàng xâm nhập vào amidan, gây viêm nhiễm kéo dài và hình thành các ổ vi khuẩn
• Tiếp xúc với người bệnh vi khuẩn và virus gây viêm amidan có thể lây lan qua tiếp xúc trực tiếp, đặc biệt ở môi trường học đường, công sở

Việc xác định nguyên nhân gây bệnh giúp người bệnh có biện pháp phòng ngừa hiệu quả, hạn chế tình trạng viêm amidan tái phát và giảm nguy cơ biến chứng.

Đối tượng dễ mắc viêm amidan mãn tính

Viêm amidan mãn tính có thể ảnh hưởng đến nhiều đối tượng khác nhau, nhưng một số nhóm người có nguy cơ mắc bệnh cao hơn do yếu tố sức khỏe hoặc môi trường sống.

• Trẻ em và thanh thiếu niên hệ miễn dịch chưa hoàn thiện khiến trẻ dễ bị vi khuẩn, virus tấn công, đặc biệt là khi tiếp xúc với môi trường học đường đông người
• Người có hệ miễn dịch yếu người mắc các bệnh lý nền như tiểu đường, suy giảm miễn dịch, viêm mũi xoang hoặc bệnh phổi mạn tính dễ bị viêm amidan kéo dài
• Người làm việc trong môi trường ô nhiễm tiếp xúc thường xuyên với khói bụi, hóa chất, khí thải công nghiệp làm tăng nguy cơ viêm nhiễm đường hô hấp và viêm amidan
• Người có thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia chất kích thích làm suy giảm sức đề kháng của amidan, tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus phát triển mạnh hơn
• Người có tiền sử viêm amidan cấp tính nhiều lần bệnh nhân bị viêm amidan tái phát liên tục có nguy cơ cao chuyển sang thể mãn tính do tổn thương kéo dài ở amidan
• Người có thói quen vệ sinh răng miệng kém vi khuẩn từ khoang miệng có thể lan sang amidan, gây viêm nhiễm kéo dài và hình thành các mảng bám trên bề mặt amidan

Việc xác định đối tượng có nguy cơ cao giúp nâng cao ý thức phòng bệnh, từ đó có biện pháp bảo vệ sức khỏe hợp lý và giảm thiểu nguy cơ mắc viêm amidan mãn tính.

Biến chứng của viêm amidan mãn tính

Viêm amidan mãn tính nếu không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác. Dưới đây là những biến chứng thường gặp của tình trạng này.

• Áp xe quanh amidan tình trạng viêm nhiễm lan rộng tạo thành ổ mủ quanh amidan, gây đau dữ dội, khó nuốt và có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết
• Viêm họng hạt kích thích kéo dài ở họng do dịch viêm từ amidan chảy xuống làm xuất hiện các hạt nhỏ ở thành sau họng, gây đau rát và khó chịu
• Viêm xoang và viêm tai giữa vi khuẩn từ amidan có thể lan lên tai và mũi, gây viêm xoang mãn tính hoặc viêm tai giữa, ảnh hưởng đến thính lực
• Viêm thanh quản và khí quản tình trạng viêm kéo dài có thể làm tổn thương dây thanh quản, gây khàn tiếng, khó thở và tăng nguy cơ viêm nhiễm đường hô hấp dưới
• Hội chứng ngưng thở khi ngủ amidan phì đại gây cản trở đường thở, làm giảm lượng oxy cung cấp cho cơ thể, dẫn đến mệt mỏi, ngủ không sâu giấc và ảnh hưởng đến tim mạch
• Viêm cầu thận cấp vi khuẩn gây viêm amidan, đặc biệt là liên cầu khuẩn nhóm A, có thể gây viêm cầu thận, ảnh hưởng đến chức năng lọc máu của thận
• Thấp tim và viêm khớp dạng thấp nhiễm khuẩn kéo dài có thể gây tổn thương tim và khớp, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch và viêm khớp mãn tính

Nhận biết sớm các biến chứng giúp người bệnh có biện pháp điều trị kịp thời, hạn chế những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Chẩn đoán viêm amidan mãn tính

Để xác định viêm amidan mãn tính, bác sĩ sẽ tiến hành các phương pháp chẩn đoán dựa trên triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm cần thiết. Các phương pháp phổ biến bao gồm.

• Khám lâm sàng bác sĩ quan sát trực tiếp amidan, kiểm tra mức độ sưng viêm, sự xuất hiện của các mảng bám và tình trạng hạch bạch huyết vùng cổ
• Hỏi bệnh sử xác định tần suất viêm amidan, các triệu chứng đi kèm và tiền sử bệnh lý liên quan để đánh giá mức độ mãn tính
• Xét nghiệm máu kiểm tra chỉ số bạch cầu và phản ứng viêm nhằm xác định mức độ nhiễm trùng trong cơ thể
• Cấy dịch họng lấy mẫu dịch từ amidan để xác định vi khuẩn hoặc virus gây bệnh, giúp lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp
• Nội soi tai mũi họng đánh giá mức độ tổn thương amidan và các cấu trúc liên quan như họng, thanh quản, mũi và tai
• Siêu âm hoặc chụp X-quang cổ áp dụng trong trường hợp nghi ngờ biến chứng như áp xe quanh amidan hoặc viêm hạch bạch huyết cổ

Chẩn đoán chính xác giúp bác sĩ đưa ra hướng điều trị hiệu quả, ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng hơn và hạn chế nguy cơ tái phát.

Khi nào cần gặp bác sĩ khi bị viêm amidan mãn tính

Viêm amidan mãn tính có thể gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe nếu không được kiểm soát tốt. Trong một số trường hợp, người bệnh cần thăm khám sớm để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo cần gặp bác sĩ.

• Đau họng kéo dài không thuyên giảm sau nhiều ngày dù đã sử dụng các biện pháp điều trị tại nhà
• Sốt cao liên tục kèm theo ớn lạnh, đổ mồ hôi và suy nhược cơ thể, dấu hiệu cho thấy nhiễm trùng đang lan rộng
• Khó nuốt nghiêm trọng gây ảnh hưởng đến ăn uống, có cảm giác vướng nghẹn ngay cả khi nuốt nước bọt
• Khàn giọng kéo dài mất tiếng hoặc thay đổi giọng nói liên tục, nghi ngờ tổn thương thanh quản do viêm nhiễm lan rộng
• Khó thở khi ngủ ngủ ngáy to, thở hổn hển hoặc có dấu hiệu ngưng thở tạm thời vào ban đêm do amidan sưng to
• Hạch cổ sưng to và đau xuất hiện hạch ở vùng cổ kèm đau nhức, có nguy cơ nhiễm trùng lan rộng hoặc hình thành áp xe quanh amidan
• Tái phát viêm nhiều lần bị viêm amidan liên tục trong thời gian ngắn, không đáp ứng tốt với điều trị bằng thuốc

Gặp bác sĩ sớm giúp xác định chính xác tình trạng bệnh và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, tránh các biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe.

Phòng ngừa viêm amidan mãn tính

Viêm amidan mãn tính có thể được kiểm soát tốt nếu áp dụng các biện pháp phòng ngừa hợp lý. Dưới đây là những cách giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế tái phát.

• Giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ đánh răng đúng cách, súc miệng bằng nước muối sinh lý để loại bỏ vi khuẩn gây bệnh
• Tránh tiếp xúc với nguồn lây nhiễm hạn chế ở trong môi trường có nhiều khói bụi, hóa chất, tránh tiếp xúc gần với người bị viêm họng hoặc cảm cúm
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh tăng cường thực phẩm giàu vitamin C, kẽm giúp tăng cường hệ miễn dịch và hạn chế viêm nhiễm
• Hạn chế sử dụng chất kích thích tránh hút thuốc lá, uống rượu bia vì các chất này làm suy giảm khả năng đề kháng của amidan
• Uống đủ nước mỗi ngày giúp làm dịu niêm mạc họng, ngăn ngừa khô họng và hỗ trợ loại bỏ vi khuẩn
• Điều trị dứt điểm viêm amidan cấp tính tránh để bệnh kéo dài hoặc tái phát nhiều lần dẫn đến mãn tính
• Giữ ấm cơ thể khi thời tiết thay đổi tránh để cổ họng bị lạnh đột ngột, đặc biệt vào mùa đông hoặc khi ngồi trong phòng điều hòa

Thực hiện tốt các biện pháp phòng ngừa giúp giảm nguy cơ mắc viêm amidan mãn tính và bảo vệ sức khỏe đường hô hấp hiệu quả.

Phương pháp điều trị viêm amidan mãn tính

Viêm amidan mãn tính có thể được kiểm soát bằng nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và tình trạng sức khỏe của người bệnh. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến giúp giảm triệu chứng và hạn chế tái phát.

Điều trị bằng thuốc

Điều trị bằng thuốc là phương pháp thường được áp dụng để kiểm soát viêm nhiễm, giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc phù hợp với tình trạng bệnh.

• Thuốc kháng sinh amoxicillin, azithromycin, cefuroxim thường được sử dụng trong trường hợp viêm do vi khuẩn, giúp tiêu diệt tác nhân gây bệnh và giảm nguy cơ biến chứng
• Thuốc giảm đau, hạ sốt paracetamol, ibuprofen giúp kiểm soát cơn đau họng, sốt cao và giảm viêm sưng amidan
• Thuốc kháng viêm prednisolone, dexamethasone có tác dụng giảm sưng và cải thiện tình trạng viêm kéo dài ở amidan
• Thuốc súc họng sát khuẩn chlorhexidine, benzydamine hỗ trợ tiêu diệt vi khuẩn trong khoang miệng, làm dịu cổ họng và giảm viêm nhiễm
• Thuốc long đờm, giảm ho bromhexin, acetylcystein giúp làm loãng dịch nhầy, hạn chế kích ứng và giảm tình trạng ho kéo dài

Dùng thuốc cần tuân theo chỉ định của bác sĩ để tránh tình trạng kháng thuốc và đảm bảo hiệu quả điều trị tốt nhất.

Điều trị không dùng thuốc

Bên cạnh sử dụng thuốc, nhiều biện pháp không dùng thuốc cũng có thể giúp kiểm soát triệu chứng, giảm khó chịu và hỗ trợ phục hồi nhanh chóng.

• Súc miệng bằng nước muối ấm giúp sát khuẩn, làm sạch cổ họng và giảm viêm nhiễm hiệu quả
• Uống nước ấm thường xuyên giữ ẩm cho niêm mạc họng, giảm kích ứng và ngăn ngừa khô họng
• Hạn chế thực phẩm kích thích tránh đồ ăn cay nóng, thức uống có cồn, nước đá để bảo vệ amidan khỏi tổn thương thêm
• Nghỉ ngơi đầy đủ tăng cường sức đề kháng, giúp cơ thể có khả năng chống lại vi khuẩn và virus tốt hơn
• Xông hơi bằng tinh dầu thảo dược hỗ trợ làm dịu niêm mạc họng, giảm nghẹt mũi và tiêu diệt vi khuẩn có hại

Các biện pháp này giúp hỗ trợ điều trị và giảm nguy cơ tái phát nếu được duy trì đều đặn.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền cung cấp nhiều bài thuốc và phương pháp điều trị giúp giảm triệu chứng và tăng cường sức khỏe đường hô hấp.

• Sử dụng các bài thuốc từ thảo dược kim ngân hoa, cam thảo, cát cánh có tác dụng kháng khuẩn, thanh nhiệt và giảm viêm amidan hiệu quả
• Ngậm chanh mật ong giúp làm dịu cổ họng, giảm đau rát và hỗ trợ tiêu viêm
• Uống trà gừng có tác dụng giữ ấm họng, kháng khuẩn và hỗ trợ giảm ho kéo dài
• Châm cứu và bấm huyệt kích thích lưu thông khí huyết, tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ điều trị viêm amidan mãn tính hiệu quả

Kết hợp các phương pháp đông y giúp cải thiện sức khỏe lâu dài, giảm nguy cơ tái phát và tăng cường đề kháng tự nhiên cho cơ thể.

Viêm amidan mãn tính có thể gây ra nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe nếu không được kiểm soát tốt. Áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp, kết hợp với chế độ sinh hoạt lành mạnh giúp cải thiện tình trạng bệnh, giảm nguy cơ biến chứng và bảo vệ sức khỏe đường hô hấp hiệu quả. Nếu các triệu chứng kéo dài, người bệnh nên tìm đến bác sĩ để được thăm khám và hướng dẫn điều trị kịp thời.